#18 Cele SMART w praktyce
- Czy zastanawiałeś się, dlaczego definiowanie celów jest kluczowe dla Twojego rozwoju i sukcesu?
- Czy wiesz, jak bardzo jasne cele mogą skierować twoje działania na właściwy tor?
- A może ciekawi cię, jak brak celów może wpływać na twoją kreatywność i wolność?
Dzisiaj dowiesz się, jakie korzyści przynosi posiadanie konkretnych celów oraz jak może to wpłynąć na twoją motywację, efektywność i osiąganie sukcesów.
Dlaczego ważne jest definiowanie celów?
Jedna ze szkół mówi, że stawianie celów to kluczowy element zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym. Jasno określone cele pomagają Ci się skupić na tym, co naprawdę istotne. Kierują twoje działania w stronę konkretnych rezultatów.
Druga szkoła mówi, że życie bez celów również ma sens i że jest w nim jakieś piękno. Zwolennicy tego podejścia uważają, że takie życie może wydawać się chaotyczne, ale to właśnie ten brak struktury, brak celów i brak planów jest źródłem wolności i kreatywności.
Według mnie jedno nie wyklucza drugiego. W dzisiejszych czasach nieprzewidywalnych zmian trzeba być bardzo otwartym na nowe rzeczy i na nowe okazje. Według mnie każdy dobry plan czy cel zakłada jego elastyczność. Mam na myśli to, że kiedy wyznaczasz jakieś punkty kontrolne, to wtedy podejmujesz decyzje, czy dalej idziesz w tę stronę czy trzeba dokonać jakieś korekty.
Dlaczego posiadanie celów jest ważne i jakie możesz mieć korzyści z dobrze postawionych celów?
-
Klarowność i kierunek
Określenie celów pomaga wyznaczyć jasny kierunek, w którym zmierzasz. Bez tego możesz czuć się zagubiony. Możesz mieć poczucie, że marnujesz czas i energię na działania, które nie prowadzą Cię do pożądanych rezultatów. Na przykład, jeśli prowadzisz firmę i chcesz zwiększyć swoje przychody to musisz jasno określić, jakie kroki podejmiesz: czy wprowadzisz nowe produkty na rynek, czy rozszerzysz rynek o nowe segmenty klientów, czy poprawi swoją efektywność, np. poprzez ulepszenie strategii marketingowej. Cokolwiek. Ale musisz mieć jakiś kierunek, jeżeli chcesz coś osiągnąć. Podobnie w życiu prywatnym; czy chcesz zadbać o rozwój kariery, czy zdobyć nowe umiejętności, czy zadbać o work-life balance. Wyznaczenie takiego kierunku pozwoli skupić ci się na priorytetach.
-
Motywacja
Posiadanie celów zwiększa twoją motywację. Kiedy wiesz, do czego dążysz, jesteś bardziej skłonny podjąć wysiłek potrzebny do osiągnięcia tego celu. Wyobraź sobie studenta, który chce zdać trudny egzamin. Jasno określony cel – np. zdobycie dobrej oceny – motywuje go do systematycznej nauki i przygotowań.
-
Mierzenie postępów
Cele umożliwiają ci monitorowanie swoich postępów. Dzięki temu możesz na bieżąco oceniać, czy idziesz w dobrym kierunku i w razie potrzeby wprowadzać korekty. Każdy przedsiębiorca ma jasno określony cel i plan. Ale też regularnie analizuje swoje wyniki finansowe, żeby mieć pewność, że idzie w dobrym kierunku.
-
Zwiększenie efektywności
Jasne cele pomogą ci lepiej organizować swój czas i zasoby. Dzięki temu możesz działać bardziej efektywnie i unikać marnotrawstwa. Np. kiedy wiem, że muszę zrealizować konkretne zadanie do końca dnia, wtedy lepiej planuję swoją pracę i unikam rozpraszaczy.
-
Wykorzystanie potencjału
I ostatnią korzyścią jest to, że wiedząc co i jak chcesz osiągnąć łatwiej wykorzystujesz swój potencjał. Wiesz, w czym jesteś dobry i co możesz zrobić sam a gdzie musisz szukać wsparcia.
No i jeszcze jeden dodatkowy bonus ode mnie to, to pomagasz wszechświatowy.
Wierzę, w to, że wszechświat nam chce pomóc. Musisz mu tylko dać szansę. Musisz mu tylko powiedzieć, co jest dla ciebie ważne. Los sprzyja zuchwałym ludziom, którzy wiedzą, czego chcą.
Definiuj swoje cele, bo dzięki temu zwiększasz swoją efektywność, łatwiej jest ci pozostać na torach, łatwiej jest utrzymać dyscyplinę i łatwiej osiągniesz sukces.
Pozostaw sobie również przestrzeń na elastyczność i spontaniczność, które mogą prowadzić do nieoczekiwanych, ale bardzo wartościowych możliwości. Zauważyłem kolejną zależność, że ludzie, którzy naprawdę wiedzą czego chcą i są na tym skupieni są też bardzo wyczuleni na wychwytywanie różnych szans i okazji.
Jak definiować swoje cele?
Daleki jestem od jakiegoś sztywnego i ortodoksyjnego podejścia. To wszystko zależy od Twojej osobowości, wartości i celów życiowych.
Jest wiele modeli definiowania celów i w kolejnych odcinkach podcastu omówię pozostałe a dzisiaj skupię się na jednym z najbardziej znanych czyli na słynnym modelu SMART
Poruszam ten temat, bo może się wydawać, że stawianie celów jest proste, ale osiągnięcie ich wymaga już jednak przemyślanej strategii. Model SMART na pewno pomoże Ci w definiowaniu celów w sposób, który zwiększa szanse na ich realizację.
Model SMART jest bardzo popularnym narzędziem wykorzystywanym w zarządzaniu celami, zarówno na poziomie osobistym, jak i organizacyjnym.
Historia i pochodzenie modelu SMART
Model SMART został opracowany w 1981 roku przez George’a T. Dorana, który w czasopiśmie „Management Review”, opublikował artykuł pt. „There’s a S.M.A.R.T. way to write management’s goals and objectives”. W artykule tym Doran – znany swego czasu konsultant biznesowy – przedstawił model SMART jako sposób na określenie celów, które są:
- Specific (Specyficzne)
- Measurable (Mierzalne)
- Assignable (Przypisywalne)
- Realistic (Realistyczne)
- Time-related (Ograniczone czasowo)
Interpretacja litery „A” w modelu SMART jako „Assignable” (Przypisywalne) koncentruje się na określeniu, kto jest odpowiedzialny za realizację danego celu. Doświadczenie pokazuje, że jeśli ktoś konkretnie jest przypisany do celu to wzrasta prawdopodobieństwo jego realizacji
Na Przykład:
Cel: Zwiększenie sprzedaży nowego produktu o 20% w ciągu pierwszych sześciu miesięcy po wprowadzeniu na rynek.
Cel ten zostaje przypisany do Kierownika Działu Sprzedaży, który jest odpowiedzialny za koordynowanie działań sprzedażowych i marketingowych związanych z nowym produktem.
W tym przypadku określenie, że cel jest „Assignable”, gwarantuje to, że istnieje konkretna osoba (lub zespół), która ma jasno określone obowiązki w zakresie realizacji celu.
Później Assignable (Przypisywalne) zastąpiono przez Achievable (Osiągalne).
Od momentu wprowadzenia przez Dorana, model SMART przeszedł różne modyfikacje i interpretacje. Terminy w akronimie były dostosowywane, aby lepiej je dopasować do różnych kontekstów i potrzeb, zwłaszcza w biznesie.
Model SMART
-
Specific (Szczegółowy)
Cel powinien być jasno i precyzyjnie określony, żeby nie pozostawiał miejsca na dowolną interpretację. Powinien odpowiadać na pytania: co chcesz osiągnąć, gdzie się to odbędzie, jakie są warunki i ograniczenia itp.
Przykład: Zamiast mówić „Chcę poprawić swoje zdrowie”, specyficzny cel powinien brzmieć np.: „Chcę schudnąć 5 kg, aby poprawić kondycję fizyczną i zmniejszyć ryzyko chorób”.
-
Measurable (Mierzalny)
Cel powinien być mierzalny, aby można było śledzić postępy i wiedzieć, kiedy został osiągnięty. Powinien zawierać konkretne kryteria ilościowe.
Przykład: „Chcę zwiększyć sprzedaż o 20% w ciągu najbliższych sześciu miesięcy.” I po 6 miesiącach patrzysz, czy osiągnąłeś swój cel. czy nie.
-
Achievable (Osiągalny)
Cel powinien być realistyczny i możliwy do osiągnięcia, z dostępnych zasobów i umiejętności. Powinien być wyzwaniem, ale nie niemożliwym do zrealizowania.
Przykład: „Chcę nauczyć się podstaw języka hiszpańskiego na poziomie A2 w ciągu roku, poświęcając 30 minut dziennie na naukę.” To wymaga wysiłku, ale jest jak najbardziej osiągalne.
-
Relevant (Istotny)
Cel powinien być ważny i istotny dla Ciebie (albo dla twojej firmy). Powinien być zgodny z innymi twoimi celami i przede wszystkim z twoimi wartościami lub oczywiście z wartościami organizacji. Powinien odpowiadać na pytanie: dlaczego ten cel jest ważny?
Przykład: „Chcę zdobyć certyfikat z zarządzania projektami, aby awansować na stanowisko kierownika projektu i rozwinąć swoją karierę zawodową.”
-
Time-bound (Określony w czasie)
Cel powinien mieć jasno określony termin realizacji.
Ktoś kiedyś powiedział, że cel bez daty to tylko życzenie. Ustalony czas na osiągnięcie celu pomoże ci utrzymać motywację i skupić się na priorytetach.
Przykład: „Chcę ukończyć kurs programowania do końca tego roku, zapisując się na zajęcia online i ucząc się 10 godzin tygodniowo.”
Niektóre odmiany i interpretacje modelu SMART dodają inne litery, jak na przykład:
SMARTER:
- Evaluated: Oceniany
- Albo Ecological: Ekologiczny
- Reviewed: Przeglądany
SMARTA:
- Agreed-upon: Uzgodniony
Te dodatkowe rozszerzenia mają za zadanie dołożyć dodatkowe ważne kryteria dobrego celu, co pomaga w jego realizacji.
Ważne jest, żeby te wszystkie parametry znalazły się w jednym, dobrze zdefiniowanym celu.
Przykłady celów SMART
Osobisty:
„Przebiegnę maraton w we wrześniu przyszłego roku w Berlinie z czasem poniżej 3:45, trenując trzy razy w tygodniu przez najbliższe 12 miesięcy. To udowodni mi, że potrafię dotrzymać danego sobie słowa.”
Jest specyficzny? Jest – wiadomo dokładnie o co chodzi.
Jest mierzalny? Jest – jasno określony parametry i objętość treningowa.
Jest osiągalny? To oczywiście zależy od ciebie, od twojej formy itd., ale zakładam, że jest.
Jest istotny? Zakładam, że tak, skoro ma on mieć dodatkowy wpływ na twój autowizerunek
Jest określony w czasie? Jak najbardziej.
Ja jeszcze dodatkowo lubię definiować cele w formie deklaracji a nie zachciewajki.
Nie zaczynam od „Chciałbym …” albo „Chcę… „ tylko „Zrobię to” – takie sformułowanie nadaje jeszcze dodatkową moc i siłę do realizacji celu.
Zawodowy:
„Do końca tego roku zwiększę swoją sieć kontaktów zawodowych na LinkedIn do 10 000 , uczestnicząc w co najmniej dwóch branżowych konferencjach, pisząc raz w tygodniu nowy artykuł i nawiązując 10 nowych kontaktów tygodniowo. To pozwoli mi zbudować moją Markę Osobistą.”
Czy ten cel jest specyficzny? Wiadomo o co w nich chodzi? Wiadomo.
Jest mierzalny? Jest.
Jest osiągalny? Jak najbardziej.
Jest istotny? Tak, bo wiesz po co chcesz go osiągnąć.
Jest określony w czasie? Jak najbardziej.
Model SMART możesz stosować w różnych aspektach swojego życia.
Może go wykorzystać w życiu osobistym osobistego, ustalając cele dotyczące np. zdrowia, edukacji, rozwoju osobistego czy relacje. W życiu zawodowym model SMART pomoże Ci w osiąganiu konkretnych rezultatów, co może prowadzić do awansu, lepszej wydajności i satysfakcji z pracy.
Jest to bardzo uniwersalne narzędzie, które może być zastosowane w różnych dziedzinach życia, Dzięki niemu Twoje marzenia i plany stają się bardziej konkretne, a to zwiększa szanse na ich realizację – czego serdecznie Ci życzę.
Pozdrawiam
Artur Raba