# 24 Jak zbudować relacje dzięki Komunikacji Bez Przemocy (NVC)?

Czy zdarzyło ci się kiedyś zastanawiać, dlaczego niektóre relacje są pełne zrozumienia i współpracy, a inne najeżone konfliktami?
Czy kiedykolwiek czułeś, że brakuje ci narzędzi, by skutecznie porozumiewać się z innymi, zwłaszcza w trudnych sytuacjach?
A może marzysz o sposobie komunikacji, który pozwoli ci wyrażać swoje potrzeby bez wywoływania napięć?

NVC jest formą dialogu, która bazuje na 2 kluczowych elementach:

empatii – wysłuchanie rozmówcy z głębokim współczuciem
szczerym wyrażeniu siebie.

Metoda NVC zakłada 4 fazy:

Spostrzeżenia– mówisz o tym, co zauważyłeś, bez krytyki i osądu
Uczucia – mówisz o konkretnych uczuciach, które pojawiają się w Tobie, pod wpływem spostrzeżeń, za którymi kryją się Twoje:
Potrzeby – wyrażam swoją potrzebę, pragnienie, oczekiwanie
Prośby– prosisz rozmówcę o konkretne działanie, które mógłby podjąć, aby zaspokoić Twoją potrzebę, niczego nie żądając

Metoda NVC zakłada, że ilekroć zwracamy się do kogoś lub ilekroć ktoś zwraca się do nas, tylekroć robi to z zamiarem przedstawienia swoich potrzeb. I chce sprawdzić, czy będziemy w stanie te potrzeby zaspokoić. Te potrzeby, w zależności czy są zaspokojone czy też nie, wywołują w nas przyjemne lub przykre uczucia.

NVC W Praktyce

Spostrzeżenia

„Czy możesz mi powiedzieć, co dokładnie się stało, kiedy rozmawiałeś z szefem?”
„Zauważyłem, że kiedy rozmawialiśmy o projekcie, podniosłeś głos.”
„Kiedy widzę, że terminy są regularnie przekraczane, zauważam, że nasza efektywność spada.”

Uczucia

„Czy czujesz frustrację, ponieważ Twoje pomysły zostały odrzucone?”
„Słyszę, że jesteś zaniepokojony, bo ta sytuacja była dla Ciebie trudna.”
„Czuję się zaniepokojony, kiedy terminy są przekraczane, ponieważ zależy mi na dotrzymywaniu zobowiązań wobec naszych klientów.”

Potrzeby

„Czy potrzebujesz większego wsparcia ze strony zespołu, aby czuć się pewniej?”
„Wydaje mi się, że potrzebujesz więcej czasu na przygotowanie się do prezentacji.”
„Potrzebuję jasnej komunikacji i realistycznych harmonogramów, aby móc lepiej zarządzać naszymi projektami.”

Prośby

„Czy chciałbyś, żebym porozmawiał z szefem w Twoim imieniu?”
„Chciałbym zrozumieć, jak mogę Ci teraz pomóc. Czy potrzebujesz, żebym coś zrobił?”
„Czy moglibyśmy ustalić regularne spotkania kontrolne, aby omówić postęp i ewentualne przeszkody?”

Zastosowanie NVC w Konfliktach

Komunikacja bez Przemocy (NVC) to potężne narzędzie, które może być używane do rozwiązywania konfliktów, promowania zrozumienia i budowania pozytywnych, trwałych relacji międzyludzkich.

Przykład konfliktu:

Dwie osoby z zespołu, Anna i Piotr, miało napiętą wymianę zdań na temat podziału obowiązków w projekcie. Anna czuje, że Piotr nie angażuje się wystarczająco, podczas gdy Piotr uważa, że Anna jest zbyt krytyczna i kontrolująca.

Ania do Piotra:

Spostrzeżenie: „Kiedy widzę, że zadania, które są przypisane Tobie, trafiają do mnie, zaczynam się martwić o naszą efektywność.”
Uczucia: „Czuję frustrację, kiedy muszę pracować nad dodatkowymi zadaniami, których nie planowałam.”
Potrzeby: „Potrzebuję jasności co do podziału obowiązków, aby nie czuć się przeciążona.”
Prośby: „Czy moglibyśmy ustalić dokładny podział zadań i regularnie sprawdzać nasz postęp?”

Piotr do Anny:

Spostrzeżenie: „Aniu, zauważyłem, że często podkreślasz, co powinienem zrobić inaczej.”
Uczucia: „Czuję się zniechęcony i niedoceniany, kiedy moje działania są krytykowane.”
Potrzeby: „Potrzebuję nieco więcej uznania i wsparcia, aby czuć się bardziej zaangażowany w projekt.”
Prośby: „Czy mogłabyś dawać mi bardziej konstruktywny feedback, który pomoże mi się rozwijać?”

Rady praktyczne

Empatyczne słuchanie: Anna i Piotr starają się naprawdę zrozumieć nawzajem swoje uczucia i potrzeby. Anna słucha Piotra, gdy ten mówi o potrzebie uznania, a Piotr stara się zrozumieć frustrację Anny związaną z nadmiarem obowiązków.
Otwarte dialogi: Obie strony angażują się w otwartą komunikację, dzieląc się swoimi spostrzeżeniami i uczuciami bez oceniania i krytykowania. To prowadzi do większej otwartości i zrozumienia.
Wspólne poszukiwanie rozwiązań: Anna i Piotr wspólnie pracują nad znalezieniem rozwiązań, które zaspokoją potrzeby obu stron. To buduje współpracę i wzajemne zaufanie.

Zastosowanie NVC w konfliktach może prowadzić do głębszego zrozumienia, współczucia i bardziej konstruktywnych relacji. Poprzez empatyczne odbieranie komunikatów, szczere wyrażanie siebie oraz wspólne poszukiwanie rozwiązań, osoby zaangażowane w konflikt mogą nie tylko go rozwiązać, ale również wzmocnić swoje relacje i zbudować solidne podstawy do przyszłej współpracy.

Porady dla początkujących w NVC

Komunikacja bez Przemocy (NVC) to niezwykle skuteczne narzędzie, które może pomóc w poprawie relacji, zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym. Oto kilka praktycznych wskazówek, jak zacząć stosować NVC w codziennym życiu.

Naucz się opisywać sytuację bez oceniania czy interpretowania

Zamiast mówić „Zawsze jesteś spóźniony!”, powiedz: „Zauważyłem, że w tym tygodniu trzy razy przyszedłeś 15 minut po umówionej godzinie.”

Wyrażaj swoje uczucia jasno i szczerze bez obwiniania innych

Zamiast mówić: „Denerwujesz mnie, kiedy jesteś spóźniony”, powiedz: „Czuję frustrację, kiedy ktoś się spóźnia, bo ważne jest dla mnie, żebyśmy zaczynali spotkania na czas.”

Zrozum swoje potrzeby

Powiedz: „Czuję frustrację, ponieważ potrzebuję szacunku dla ustalonego czasu naszych spotkań.”

Formułuj jasne i konkretne prośby bez żądania

Zamiast mówić: „Chciałbym, żebyś był bardziej punktualny”, powiedz: „Czy mógłbyś przychodzić na nasze spotkania o ustalonej godzinie?”

Praktyczne ćwiczenia, aby zacząć stosować NVC:

Ćwiczenie 1: Dziennik spostrzeżeń

Każdego dnia zapisuj sytuacje, które wywołały w Tobie silne uczucia. Opisuj je w sposób, który unika oceniania i interpretacji: „Dzisiaj kolega z pracy oddał mi raport dwa dni po terminie. Czułem się sfrustrowany.”

Ćwiczenie 2: Nazywanie uczuć

Przez tydzień staraj się codziennie nazywać swoje uczucia. Możesz korzystać z listy uczuć, którą znajdziesz w internecie, a przy okazji poszerzysz swój zasób słów: „Czuję się zadowolony, bo udało mi się zakończyć projekt przed terminem.”

Ćwiczenie 3: Identyfikowanie potrzeb

Po nazwaniu swoich uczuć, zastanów się, jakie potrzeby się za nimi kryją. Zapisuj je razem z uczuciami: „Czuję się sfrustrowany, bo potrzebuję wsparcia w terminowym oddawaniu raportów.”

Ćwiczenie 4: Formułowanie próśb bez żądania

Ćwicz formułowanie konkretnych i jasnych próśb w sytuacjach, które wywołują w Tobie silne uczucia. Zapisuj swoje prośby: „Czuję się sfrustrowany, bo potrzebuję wsparcia w terminowym oddawaniu raportów. Czy mógłbyś oddawać raporty na czas, żebyśmy mogli uniknąć opóźnień?”

Wskazówki do codziennej praktyki NVC:

Bądź cierpliwy: Uczenie się NVC to proces, który wymaga czasu i praktyki. Nie zniechęcaj się, jeśli na początku będzie trudno.
Słuchaj aktywnie: Skup się na empatycznym słuchaniu, kiedy ktoś do Ciebie mówi. Staraj się zrozumieć jego uczucia i potrzeby.
Ucz się na błędach: Każda sytuacja, w której próbujesz stosować NVC, jest okazją do nauki. Analizuj, co poszło dobrze, a co można poprawić.
Znajdź partnera do ćwiczeń: Znalezienie osoby, z którą można ćwiczyć NVC, może być bardzo pomocne. Możecie wzajemnie wspierać się w nauce i praktyce.

Nelson Mandela i Znaczenie Empatii w Polityce

Teraz chciałbym przypomnieć Ci historię osoby, która zastosowała NVC w swoim życiu, pokazując, jak metoda ta przyczyniła się do znaczących zmian w ich relacjach i komunikacji z innymi. A nawet do zmiany świata.

Nelson Mandela, po latach więzienia za walkę z apartheidem, stał się prezydentem Południowej Afryki, kładąc fundamenty pod nową erę pojednania narodowego. Jego podejście do dialogu i pojednania z byłymi przeciwnikami może być interpretowane jako zastosowanie zasad podobnych do Komunikacji bez Przemocy (NVC). Mandela zrozumiał, że klucz do budowania silnej, zjednoczonej narodowości leży w empatii i zrozumieniu, nie zaś w odwecie.

Obserwacja bez oceniania:

Mandela, mimo lat spędzonych w więzieniu i doświadczenia niesprawiedliwości, potrafił spojrzeć na sytuację w Południowej Afryce bez oceniania. Zamiast oskarżać swoich oprawców, skupił się na obserwowaniu rzeczywistości i identyfikowaniu konkretnych problemów, które trzeba było rozwiązać. Na przykład, zamiast mówić: „Biali rasiści zrujnowali nasz kraj”, Mandela mówił: „Mamy system, który dyskryminuje ludzi na podstawie koloru skóry i musimy go zmienić, aby wszyscy byli równo traktowani”.

Wyrażanie uczuć i potrzeb:

Mandela był świadomy swoich uczuć i potrafił je wyrażać w sposób, który nie oskarżał innych: „Czuję ból i smutek, kiedy widzę, jak ludzie są niesprawiedliwie traktowani z powodu koloru skóry”. Taki sposób wyrażania swoich uczuć pomógł innym zrozumieć jego perspektywę i otworzył drzwi do dialogu. Mandela wiedział, że wyrażanie potrzeb, takich jak potrzeba sprawiedliwości i równości, jest kluczem do zmiany.

Empatia wobec przeciwników:

Jednym z najbardziej niezwykłych aspektów przywództwa Mandeli była jego zdolność do empatii wobec swoich przeciwników. Zamiast widzieć w nich wrogów, starał się zrozumieć ich perspektywę i obawy. Rozumiał, że biali Afrykanerzy obawiali się zemsty i utraty swojej tożsamości w nowym, demokratycznym kraju. Mandela kierował do nich jednak bardzo empatyczny komunikat. Na przykład, podczas spotkania z F.W. de Klerkiem, ostatnim prezydentem apartheidu, Mandela skupił się na budowaniu zaufania, mówiąc: „Rozumiem, że obawiasz się o przyszłość swojej społeczności. Chcę, abyśmy razem pracowali nad pokojowym przejściem do nowego systemu”.

Prośby zamiast żądań:

Mandela potrafił formułować prośby zamiast żądań, co jest kluczową zasadą NVC. Zamiast wymuszać zmiany siłą, zapraszał wszystkich do współpracy. Mandela mówił do innych tak: „Proszę, abyśmy wszyscy zastanowili się, jak możemy wspólnie stworzyć społeczeństwo, w którym każdy będzie miał równe szanse”. Dzięki temu ludzie czuli się bardziej zaangażowani i chętni do współpracy.

Podsumowanie

Nelson Mandela, poprzez swoje działania, pokazał, jak potężne mogą być zasady podobne do Komunikacji bez Przemocy w polityce. Jego zdolność do empatii, słuchania i zrozumienia potrzeb innych była kluczem do transformacji Południowej Afryki. Dzięki zastosowaniu takich technik, jak obserwacja bez oceniania, wyrażanie uczuć i potrzeb, empatia oraz formułowanie próśb zamiast żądań, Mandela zbudował mosty między podzielonymi społecznościami i stworzyć fundamenty dla nowego, zjednoczonego narodu.

Pozdrawiam

Artur Raba