#36 Co kształtuje Twoją postawę?

  • Dlaczego wybór postawy życiowej jest tak kluczowe dla Twojego sukcesu?
  • Co kształtuje Twoją postawę życiową?
  • Jakie przeszkody mogą stać na Twojej drodze do szczęścia i do sukcesu?

 

Co Kształtuje Twoją Postawę Życiową?

Każdy z nas jest mieszanką różnych postaw, które przejawiamy w relacjach z innymi. Wobec niektórych osób możesz być bardziej asertywny, wobec innych nieco uległy, a czasami nawet manipulacyjny czy agresywny. Wybór danej postawy ma bezpośredni wpływ na rezultaty Twoich relacji. Jeśli zależy Ci na budowaniu zdrowych i satysfakcjonujących relacji warto przyjrzeć się, co kształtuje Twoją postawę życiową.

 

  1. Wpływ Wzorów Osobowych

Jednym z kluczowych czynników wpływających na Twoją postawę życiową są wzorce osobowe. Jak mówi popularne przysłowie: „Jak się wpadnie między wrony, trzeba krakać jak i one”. Oznacza to, że ludzie, którymi się otaczasz, mają ogromny wpływ na to, kim jesteś, jak myślisz, jakie masz przekonania i wartości.

Dlatego świadomie wybieraj swoje otoczenie. To, czy się rozwijasz, czy stoisz w miejscu, czy może nawet się cofasz, w dużej mierze zależy od ludzi wokół Ciebie. Zastanów się nad tym, kto miał największy wpływ na Twoje życie do tej pory – jakie osoby Cię inspirowały, co od nich przejąłeś i jakie wartości im zawdzięczasz.

Bohaterowie i Antybohaterowie

Nie zawsze wzorce osobowe muszą być pozytywne. Czasem uczysz się najwięcej od antybohaterów – osób, które pokazały Ci, kim nie chcesz być i jak nie chcesz postępować. Twoi bohaterowie, jak i antybohaterowie pomagają Ci kształtować Twoją postawę życiową – wskazują kierunek, w którym chcesz iść, oraz to, czego chcesz unikać.

Otoczenie Ma Znaczenie

Jedno z popularniejszych powiedzeń mówi, że „jesteś wypadkową pięciu osób, z którymi spędzasz najwięcej czasu”. Choć może być to uproszczenie, coś w tym jest. Środowisko, w którym przebywasz, ma kluczowy wpływ na Twoje postrzeganie siebie, świata i innych. Dlatego warto przyjrzeć się bliżej swojemu otoczeniu – ludziom, z którymi masz najczęstszy kontakt.

Wzorce osobowe odgrywają ogromną rolę w kształtowaniu Twoich przekonań, wartości i postaw. Zastanów się, kto jest Twoim wzorcem, jakie osoby miały największy wpływ na Twoje życie i świadomie wybieraj swoje otoczenie. Troska o to, kim się otaczasz, pomoże Ci budować postawę, która wspiera Twoje cele i jednocześnie pomoże Ci unikać tego, co Cię ogranicza.

Jeśli czujesz, że otaczające Cię osoby nie są dla Ciebie odpowiednimi wzorcami lub nie wspierają Cię w rozwoju, możesz świadomie to zmienić. Nie musisz znać osobiście ludzi, którzy staną się Twoimi inspiracjami. Dzięki internetowi, książkom, podcastom, czy platformom takim jak YouTube, masz dostęp do wiedzy z całego świata. Możesz wybierać osoby, które będą Twoimi mentorskimi i „latarniami morskimi” – kierunkowskazami, które wskażą Ci, jak żyć, co robić, a czego unikać.

 

  1. Wpływ pochwały i krytyki

Kolejnym kluczowym elementem, który wpływa na Twoją postawę życiową jest ilość zebranych pochwał i krytyk, którą otrzymujesz przez całe życie. To, jakie proporcje w Twoim życiu miały feedbacki motywujące w stosunku do krytycznych, znacząco kształtuje Twoje przekonania i postawy.

Motywacja Pozytywna

Teoria motywacji pozytywnej podkreśla, że częściej powinniśmy słyszeć o tym, co robimy dobrze. Takie wzmocnienie dodaje skrzydeł, budzi w nas chęć do jeszcze większego działania i dążenia do celów. Zastanów się, jak często otrzymywałeś tego rodzaju pozytywny feedback, który budował Twoje poczucie własnej wartości i wiarę w siebie.

Wpływ Krytyki

Z drugiej strony, nadmiar krytyki i negatywnych informacji zwrotnych może pozostawić trwały ślad na Twojej postawie. Jeżeli od dzieciństwa otaczała Cię krytyka – czy to w domu, czy w szkole – mogło to wpłynąć na Twoje postrzeganie siebie.

Słowa w stylu: „Do niczego się nie nadajesz”, „Nigdy niczego nie osiągniesz” mogą działać na dwa sposoby:

  1. Motywująco – budząc w Tobie determinację, by udowodnić sobie i innym, że jesteś czegoś wart.
  2. Demotywująco – odbierając wiarę w siebie i ograniczając Twoje możliwości (jeśli w to uwierzyłeś).

Niezależnie od tego, czy feedback działa na Ciebie wzmacniająco, czy osłabiająco, jego wpływ na Twoją postawę jest niepodważalny. Dlatego świadomie wybieraj swoje otoczenie i wzorce, a także staraj się otaczać pozytywną informacją zwrotną – zarówno otrzymywaną od innych, jak i tą, którą przekazujesz sobie sam. Dzięki temu zbudujesz postawę, która będzie wspierać Twój rozwój i pomagać Ci osiągać cele.

Zasada 3:1 – Klucz do Skutecznego Feedbacku

Jedną z najważniejszych zasad udzielania informacji zwrotnej jest tzw. złota reguła 3:1 – trzy razy częściej dawaj feedback motywujący niż korygujący. Informacja zwrotna korygująca jest oczywiście równie ważna, ponieważ pozwala Ci dostrzec obszary do poprawy i przypomina, że zawsze możesz dążyć do czegoś więcej. Bywa jak zimny prysznic, który mobilizuje do działania i hartuje Cię na nowe sytuacje.

Jednak to feedback motywujący jest tym, co napędza Cię do działania i pomaga w pełni wykorzystać Twój potencjał. Skupienie się na mocnych stronach i rozwijanie tego, w czym jesteś naturalnie dobry, jest skuteczniejsze niż ciągła walka ze słabościami.

 

  1. Wpływ wartości – fundament Twojej postawy

Twoja postawa życiowa jest również ukształtowana przez wartości, które wyniosłeś z różnych etapów życia: z domu, szkoły, związków, pracy, sportu czy relacji biznesowych. Wartości te definiują standardy, według których żyjesz i działasz.

Obserwując dzisiejszy świat, można zauważyć, że wielu ludzi przestaje sobie stawiać jakiekolwiek wyzwania. Akceptacja przeciętności i bylejakości staje się normą. Jednak właśnie to może być Ciebie może ogromną szansą. Jeśli Twoje standardy będą wyższe, a wartości silniejsze od standardów i wartości innych osób (a o to jest dzisiaj bardzo łatwo), wyróżnienie się na tle otoczenia stanie się bardzo proste.

Podnoszenie poprzeczki to klucz do sukcesu. Nawet jeśli nie osiągniesz idealnych rezultatów, samo dążenie do wyższego poziomu czyni Cię lepszym. Twoje wewnętrzne standardy powinny być ambitne i wykraczać poza oczekiwania otoczenia.

 

  1. Wpływ poczucia bezpieczeństwa i prawo do błędów

Jednym z najważniejszych elementów kształtujących Twoją postawę życiową są również Twoje poczucie bezpieczeństwa i prawo, które sobie dajesz do popełniania błędów. Jeśli wychowywałeś się w środowisku, które zapewniało Ci wsparcie i możliwość testowania nowych rzeczy bez obawy przed karą za błędy, to dziś prawdopodobnie łatwiej podejmujesz ryzyko i szybciej wdrażasz nowe pomysły.

Środowisko, które pozwala popełniać błędy, rozwija odwagę, pewność siebie i zdolność radzenia sobie z wyzwaniami. Jeśli jednak od najmłodszych lat nie miałeś możliwości próbowania nowych rzeczy i popełniania błędów, bo każda pomyłka była surowo oceniana, to dziś możesz mieć tendencję do:

  • unikania ryzyka
  • paraliżu decyzyjnego
  • braku wiary we własne możliwości

Brak akceptacji dla błędów w dzieciństwie lub szkole może z kolei prowadzić do:

  1. Perfekcjonizmu – dążenia do idealnego przygotowania, co często kończy się brakiem działania lub do idealnego zrealizowania zadania, co pochłania ogromne ilości czasu i energii
  2. Unikania odpowiedzialności – decyzji o niepodejmowaniu żadnego działania, by uniknąć ryzyka porażki.
  3. Niskiej pewności siebie – przekonania, że „nie zasługujesz” na sukces lub że „nie masz prawa” do prób i eksperymentów.

 

  1. Wpływ pozycji w rodzinie

Twoja pozycja w rodzinie również mogła mieć ogromny wpływ na kształtowanie Twojej postawy. Badania pokazują, że:

  • Jedynacy często są bardziej niezależni, ale mogą mieć trudności w pracy zespołowej, ponieważ nie doświadczyli współzawodnictwa ani dzielenia się uwagą rodziców.
  • Najstarsze rodzeństwo zwykle bywa bardziej odpowiedzialne, uporządkowane i sumienne, bo często pełniło rolę opiekuna dla młodszych.
  • Młodsze rodzeństwo często jest bardziej kreatywne, elastyczne i sprytne, ponieważ musiało znaleźć własne sposoby na wyróżnienie się w rodzinie.

Świadomość tych wpływów pozwala Ci lepiej zrozumieć swoje zachowania, a także podjąć świadome działania w celu zmiany tego, co może Cię ograniczać. Nie bój się analizować swojego środowiska i doświadczeń – to pierwszy krok do budowania postawy, która wspiera Twój rozwój i sukces.

 

  1. Wpływ krewnych i środowiska

Twoje podejście do życia i sposób działania mogą być mocno kształtowane przez najbliższe otoczenie – rodzinę, krewnych oraz środowisko, w którym się wychowałeś. To, kim byli ludzie wokół Ciebie, jakie wartości reprezentowali, a także jakie wzorce Ci przekazali, ma ogromne znaczenie.

Wzorce z rodziny

Jeśli Twoi krewni osiągali sukcesy i stanowili inspirację, mogło to wpłynąć na Twoją determinację i wiarę w możliwość osiągnięcia własnych celów. Z kolei osoby, które nie rozwijały swojego potencjału i ciągnęły innych w dół, mogły uczyć Cię postaw, które blokują rozwój lub ograniczają ambicje.

Przykłady te widać wyraźnie u sportowców. Wielu z nich od najmłodszych lat uczy się, że sukces to nie tylko talent, ale przede wszystkim ciężka praca, systematyczność i dyscyplina. Ci, którzy rozwijają swoje zdolności mimo początkowego braku wyjątkowych umiejętności, często wyprzedzają bardziej utalentowanych, lecz mniej wytrwałych rywali.

Wpływ kultury i klasy społecznej

Nie mniej istotna jest kultura, z której się wywodzisz, oraz klasa społeczna, w której dorastałeś. Te czynniki wpływają na to, jak postrzegasz swoje możliwości i ograniczenia:

  • Klasy wyższe: Dzieci z majętnych rodzin często wzrastają w otoczeniu sukcesu. Przykłady sukcesów w rodzinie oraz dostęp do zasobów i edukacji sprawiają, że przedsiębiorczość i ambicja są często naturalnymi wartościami. Inna sprawą jest to, czy odpowiednio wykorzystanymi, ale niewątpliwie jest to zasób.
  • Klasy niższe: Osoby wychowane w trudnych warunkach często rozwijają w sobie nieustępliwość i głód sukcesu. Ciężka praca jest dla nich drogą do wyrwania się z trudnego środowiska, a to buduje charakter i determinację.
  • Klasa średnia: Paradoksalnie to właśnie osoby z klasy średniej mogą mieć najtrudniej, jeśli chodzi o wykształcenie postawy prowadzącej do spektakularnych osiągnięć. Dobre, lecz nie niskie warunki życia często nie budzą w nich wystarczającego głodu sukcesu. Życie w umiarkowanym komforcie bywa rozleniwiające, a brak presji do wyrwania się z przeciętności może ograniczać ich rozwój.

Bez względu na to, jakie środowisko miało na Ciebie wpływ, to pamiętaj, że sukces nie jest wyłącznie dziełem przypadku ani efektem samego talentu. Decydujące znaczenie mają Twoje nastawienie, wytrwałość oraz wola działania.

  1. Analizuj swoje otoczenie – Zastanów się, jakie wzorce wyniosłeś z rodziny i jakie wartości przekazano Ci w dzieciństwie.
  2. Ucz się na przykładach – Obserwuj zarówno tych, którzy odnieśli sukces, jak i tych, którzy go nie osiągnęli. Od każdego możesz się czegoś nauczyć.
  3. Nie bój się wyzwań – Niezależnie od tego, z jakiego środowiska pochodzisz, podejmowanie nowych wyzwań to klucz do rozwoju.

Pamiętaj, że Twoje środowisko może mieć znaczenie, ale ostatecznie to Twoje decyzje i wysiłki zdecydują o tym, jak potoczy się Twoje życie.

 

  1. Twoje własne doświadczenia i przekonania

Twoja postawa życiowa kształtuje się przez całe życie i jest efektem mieszanki doświadczeń, przekonań oraz wpływu otoczenia. To, co dzisiaj myślisz o sobie, o swoich możliwościach i świecie, wynika zarówno z trudnych, jak i pozytywnych momentów, których doświadczyłeś.

W życiu dostajemy zarówno „kopniaki”, jak i „głaski”.

  • Kopniaki: Mogą to być negatywne doświadczenia, takie jak brak wsparcia emocjonalnego, kary fizyczne, ignorowanie Twoich potrzeb czy komunikaty typu „chłopcy nie płaczą” lub „dziewczynki tak się nie zachowują”. Te przekazy często blokują rozwój pewności siebie i ograniczają odwagę w podejmowaniu nowych wyzwań.
  • Głaski: Z kolei pozytywne doświadczenia, takie jak przytulanie, słowa uznania, poczucie bezpieczeństwa i empatyczne wsparcie, budują Twoją wiarę w siebie i odwagę do działania.

Nie istnieje jednoznaczna reguła – zdarzają się osoby, które mimo trudnych doświadczeń osiągnęły ogromne sukcesy, a także takie, które mając dużo wsparcia, nie potrafiły tego wykorzystać. Kluczowym elementem jest to, jak przepracujesz te doświadczenia i co z nich wyniesiesz.

Twój dialog wewnętrzny.

Jednym z najważniejszych czynników wpływających na Twoją postawę jest Twój dialog wewnętrzny. Negatywne myśli, takie jak:

  • „Nie nadaję się do tego”
  • „Na pewno mi się nie uda”
  • „Zawsze ponoszę porażki”

mogą skutecznie podcinać Ci skrzydła i ograniczać Twoje działania. Wgrywając sobie takie przekonania na poziomie tożsamości, tworzysz barierę, która wpływa na Twoje zachowanie, decyzje i wiarę w sukces.

Z drugiej strony, brak równowagi w samoświadomości może również zaszkodzić. Postrzeganie siebie wyłącznie w różowych barwach („jestem doskonały i nie mam wad”) lub skupianie się tylko na tylko negatywach („mam same słabe strony”) prowadzi do niezdrowych postaw. Kluczem jest realistyczne spojrzenie na siebie – świadomość zarówno mocnych stron, jak i obszarów do poprawy.

 

  1. Świadomość swoich praw osobistych

Kolejną przeszkodą w budowaniu odpowiedniej postawy jest brak świadomości swoich praw. Warto zadać sobie pytanie:

  • Do czego masz prawo jako człowiek?
  • Jakie masz prawa w roli mężczyzny? Kobiety? Pracownika? Lidera? Klienta czy specjalisty?

Zrozumienie swoich praw to podstawa zdrowej postawy życiowej. Pozwala Ci wyznaczać swoje granice osobiste, bronić swoich interesów i podejmować działania zgodne z Twoimi wartościami.

Ćwiczenie na budowanie świadomości swoich praw

Jednym z efektywnych narzędzi wspierających rozwój postawy życiowej jest ćwiczenie, w którym wypisujesz swoje prawa w różnych rolach. Na przykład:

  • Jako człowiek: Mam prawo do szacunku, równego traktowania i niezależności.
  • Jako pracownik: Mam prawo do uczciwego wynagrodzenia i godnych warunków pracy.
  • Jako lider: Mam prawo wymagać, podejmować decyzje i dbać o rozwój zespołu.

To ćwiczenie pomaga wzmocnić poczucie pewności siebie i przypomina, że masz prawo dążyć do tego, co dla Ciebie ważne.

Twoja postawa życiowa to bardzo często wynik Twoich doświadczeń, dialogu wewnętrznego, świadomości swoich praw i pracy nad sobą. Kluczem do jej budowania jest refleksja nad tym, co Cię kształtuje i eliminowanie negatywnych nawyków myślowych. W tym wszystkim chodzi o świadome wybory, które pozwalają realizować Twój potencjał. Pracuj nad sobą z wyrozumiałością, ale także z determinacją, żeby każdego dnia stawać się lepszą wersją siebie.

 

Budowanie własnej postawy życiowej

Kim jesteś i jakie masz prawa?
Budowanie odpowiedniej postawy życiowej często zaczyna się od zrozumienia własnej tożsamości. Warto zadać sobie pytania: kim jestem i do czego mam prawo? Świadomość własnych praw, takich jak prawo do szacunku, rozwoju czy wyrażania swoich opinii, stanowi solidny fundament każdej postawy.

Ograniczające normy i przekonania
Wiele osób działa w oparciu o normy narzucone przez innych, takie jak:

  • „Tego nie wypada robić.”
  • „Nie zasługuję.”
  • „Nie warto próbować.”

Tego typu przekonania będą blokować Twój rozwój i ograniczać możliwości. A co, gdyby te przekonania zniknęły? Gdybyś zasługiwał na więcej i działał, nie oglądając się na to, co powiedzą inni?

Warunkowanie działań
Kolejną przeszkodą w budowaniu odpowiedniej postawy jest uzależnianie swoich działań od zewnętrznych warunków:

  • „Porozmawiałbym z szefem, gdyby coś się zmieniło.”
  • „Zrobiłbym to, gdyby sytuacja była inna.”

Zamiast działać bezwarunkowo, wiele osób szuka wymówek. Kluczem jest skupienie się na tym, co możesz zrobić TERAZ, by osiągnąć swoje cele, zamiast zastanawiać się nad tym, „co by było, gdyby”.

Katastroficzne myślenie
Widzenie wszystkiego w czarnych barwach również hamuje Twój rozwój. Pandemia, wojna, inflacja czy inne globalne problemy mogą budzić lęk i paraliżować. Jednak takie podejście prowadzi donikąd. Skoncentruj się na tym, co możesz kontrolować i krok po kroku działaj na rzecz swoich celów.

Obawa przed karą i konsekwencjami
Strach przed porażką, karą czy negatywnymi konsekwencjami często powstrzymuje Cię przed podjęciem działania. Zastanów się: czy nie robisz czegoś, bo boisz się niepowodzenia? Przełam ten lęk i podejmij działanie, nawet jeśli istnieje ryzyko błędu.

Pamiętaj, że budowanie odpowiedniej postawy życiowej to proces, który wymaga pracy nad sobą i świadomego podejścia do własnych przekonań, lęków oraz działań.

Artur Raba